Gmina Woźniki
Powróć do: strona główna

Opis gminy w Verwaltung Handbuch von Oberschlesien z 1917 roku

Teren dzisiejszej gminy znajdował się w 6 ówczesnych okręgach urzędowych: Boronów, Czarny Las, Woźniki, Lubsza, Kalety i Zielona.

Okręg Czarny Las obejmował gminy Czarny Las i Ligota Woźnicka, a jego naczelnikiem był burmistrz Woźnik Hiltawski, który również był naczelnikiem okręgu Woźniki, do którego należały gminy Zamek Woźnicki, Łany i Polski Las oraz kierownikiem urzędu stanu cywilnego w Woźnikach. Do okręgu Lubsza należały gminy Lubsza, Piasek, Babienica, Psary, Kamienica – naczelnikiem był inspektor dworski Beckers z Babienicy, a kierownikiem USC nauczyciel Brisch z Lubszy. Do okręgu Kalety należała wioska Sośnica. Do Boronowa wioska Niwy, a do Zielonej wioska Dyrdy i osada Kolonia Woźnicka.


Majątki ziemskie w okolicy należały do księcia Donnersmarcka (Herrschaft Klein Zyglin). Lasy należały do nadleśnictwa Zielona i leśnictwa Woźniki – Lubsza.
Babienica – gmina wraz z wioskami Berków, Dubiele i Mzyki, mieszkało w niej 622 osoby (w majątku dworskim 86). Sołtys – Zappel.
Ligota Woźnicka – gmina wraz z wioskami Gorole, Pakuły, Skrzesówka i Fridrichshoff, mieszkało w niej 792 mieszkańców (w majątku dworskim 58). W gminie działa szkoła katolicka z 3 nauczycielami, której kierownikiem jest Bahr. Stanowisko sołtysa było nieobsadzone.
Czarny Las – obszar dworski, mieszka tu 69 mieszkańców. Majątek należy do von Niegoleskiego
Kamienica – gmina wraz z wioskami Drogobycza, Huta Karola, Kamieńskie Młyny, Okrąglik i Widawa. Mieszka tu 925 mieszkańców (39 w majątku dworskim). Istnieje tu szkołą katolicka z 2 nauczycielami, której kierownikiem jest Cichy. Sołtys Usnacht.
Łany – gmina wraz z wioskami Bór, Głazówka, Sapota, Sulów, Śliwa i Głazówka. Mieszka tu 553 mieszkańców. Działa tu szkołą katolicka z 2 nauczycielami. Sołtys Pniok
Lubsza – gmina wraz z wioskami Młynek, Ślęzkowe i Szyjnów. Mieszka tu 686 mieszkańców i 174 w majątku dworskim. Działa szkołą katolicka z 3 nauczycielami , której kierownikiem jest Brisch. Parafia w Lubszy podlega pod dekanat Lubliniec. Sołtys Zock
Piasek – gmina wraz z wioskami Smolana Buda i Szyjnów. Mieszka tu 288 mieszkańców. Działa szkoła ewangelicka z 1 nauczycielem. Parafia ewangelicka w Piasku podlega pod superindententurę w Gliwicach. Sołtys Schrott
Polski Las – majątek leśny wraz z wioskami Dąbrowa Mała i Dąbrowa Wielka. Mieszka tu 17 mieszkańców. Funkcjonuje tu szkoła katolicka z 1 nauczycielem. Majątkiem zarządza leśniczy Gröger z Dąbrowy
Psary – gmina z wioskami Bukowiec i Płaszczymąki. Mieszka tu 717 mieszkańców. Działa szkołą katolicka z 4 nauczycielami, której kierownikiem jest Neumann. Sołtys Cyll.
Zamek Woźnicki – obszar dworski. Mieszka tu 182 mieszkańców. Majątkiem zarządza inspektor Nowack.
Woźniki – Miasto. Mieszka tu 1359 mieszkańców (25 ewangelików, 1276 katolików i 58 żydów). Kościoły św Katarzyny i św Walentego należą do jednej parafii, której proboszczem jest ks Kiebel. Parafia ta podlega pod dekanat Tarnowskie Góry. Znajduje się tu również klasztor sióstr Marii Magdaleny, które prowadzą punkt szpitalny oraz szkołę robótek ręcznych.

Burmistrz Hiltawski. W skład zarządu miasta wchodzili rzeźnik Reinhold Pichen i bednarz Julius Fuβ. Radnymi byli: Hoffmann, Franz Flakus, Paul Gnatzy, Hermann Brauer, Julius Fuβ, Reinhold Pichen, Schikora, Appolonius Jarzombek, Theodor Flakus, Franz Morzinek, Mierzwa i Adolf Bazan. Sekretarzem miasta był Josef Kawaletz, skarbnikiem Karl Kawaletz
Funkcjonuje policja miejska w obsadzie sierżanta Maxischa i 2 policjantów, ochotnicza straż pożarna w obsadzie naczelnika Schittko i 41 strażaków.
Funkcjonuje tu katolicka szkoła ludowa z 7 klasami z kierownikiem Zydek, nauczycielami: Schramek, Przybyllok, Paschke, Pfeiffer, Semla i nauczycielkami: Kalus i Kasek. Działa Klub Sportowy (Spielverein), który prowadzi kierownik szkoły Zydek
Funkcjonuje tu apteka domowa przy praktyce lekarskiej Krancioch oraz weterynarz
Pod urząd celny w Woźnikach podlegają przejścia graniczne w Ligocie Woźnikiej, Kamienicy, Bibieli i Woźnikach. Pracuje tu naczelnik Schulz i 10 urzędników.
W Woźnikach znajduje się urząd pocztowy III klasy z telegrafem i rozmównicą telefoniczną oraz wypadkowym biurem meldunkowym, kierownikiem jest Wengierek. Podobnie wyposażona jest agencja pocztowa w Lubszy.
W Lubszy Psarach i Woźnikach funkcjonują banki spółdzielcze.
W Woźnikach znajduje się biblioteka publiczna, prócz tego w powiecie funkcjonuje Biblioteka wędrowna, która ma swoje punkty wypożyczeń w Dyrdach, Ligocie Woźnickiej, Kamienicy, Kamieńskich Młynach, Łanach, Lubszy, Piasku i Psarach
Funkcjonują spółki w celu polepszenia upraw w Łany-Sulów, Lubsza, Piasek oraz wiejskie szkoły dokształcające w Ligocie Woźnickiej, Kamienicy, Lubszy, Psarach i Woźnikach.

wybór i tłum. Piotr Kalinowski