W nocy z 2 na 3 maja 1921 roku Wojciech Korfanty, ówczesny Polski Komisarz Plebiscytowy na Górnym Śląsku, niezadowolony z projektów Komisji Międzysojuszniczej w sprawie dalszych losów Górnośląskiego Obszaru Plebiscytowego, podpisał w pałacyku w Czarnym Lesie przy Woźnikach rozkaz wybuchu III Powstania Śląskiego. Wydając rozkaz rozpoczęcia walk zbrojnych Korfanty realizował opracowane już w styczniu 1921 roku plany Polskiego Sztabu Wojskowego na wypadek przegrania plebiscytu na Górnym Śląsku. Sama akcja wojskowa miała kilka celów militarno – politycznych, z których jako główny można uznać zbrojne zajęcie przez oddziały paramilitarne spornego obszaru i stosowanie później polityki faktów dokonanych. Jednak to co udało się w Poznańskim, Wileńszczyźnie i na Śląsku Cieszyńskim zupełnie nie udało się na Górnym Śląsku. Wywołanie tej wojny domowej miało także cele drugorzędne, z których najważniejszym było silne spolaryzowanie społeczeństwa górnośląskiego i zmarginalizowanie dążeń niepodległościowych Związku Górnoślązaków, a w konsekwencji przejęcie większości górnośląskiego przemysłu przez Rzeczpospolitą Polską. Ten cel został wykonany. Poparcie dla idei „górnośląskiej Szwajcarii” w wyniku wojny spadło z około 30 % do 3%. W odpowiedzi na zbrojne wystąpienie strony polskiej zbrojnie wystąpiła również strona niemiecka (sprzyjająca po cichu do tej pory idei niepodległości Górnego Śląska) tworząc freikorpsy oraz ściągając i uzbrajając ochotników z innych krajów Rzeszy.
Nie znamy motywów, dla których nasi przodkowie poparli jedną lub drugą stronę tego konfliktu, wobec czego nie możemy oceniać ich postępowania. Jedni szli walczyć o oderwanie Górnego Śląska od Rzeszy (inni tylko od Prus), kolejnym imponowało nowopowstałe Państwo Polskie (czy Republika Weimarska), jeszcze inni otrzymali karty powołania i traktowali tę kolejną wojnę jako swój obowiązek, a część walczyła o zachowanie status quo. Po zakończonych działaniach zbrojnych część z nich musiała opuścić zamieszkiwane od pokoleń wioski czy miasteczka i udać się na drugą stronę polsko – niemieckiej granicy.
Dzięki akcji Zarządu Głównego Związku Powstańców Śląskich w latach 1936 – 1939, w wyniku której zweryfikowano ponad 24 tysiące członków Związku, znamy nazwiska części osób walczących po stronie polskiej w III Powstaniu Śląskim. Piszę części, ponieważ lista ta nie obejmuje osób poległych i zmarłych przed 1936 rokiem oraz osób nie zrzeszonych w Związku Powstańców Śląskich.
Z naszej gminy w aktach tych występują następujący Powstańcy Śląscy:
Woźniki: Banduch Wincenty; Bułka Wilhelm; Cogiel Franciszek; Hajdus Antoni; Hobik Wilhelm; Kazimierczyk Wiktor; Kowolik Franciszek; Morcinek Piotr; Pietrzyk Paweł; Rupik Augustyn; Skolik Ignacy; Urzedniczak Wojciech;
Dyrdy: Bartocha Norbert; Morgała Karol; Morgała Piotr; Pietryga Piotr;
Psary: Bauer Paweł; Brol Andrzej; Brol Teofil; Brzozowski Jozef; Glafik Teodor; Hnatuszko Michał; Hońca Augustyn; Hońca Jan; Kalinowski Marcin; Kwieciński Robert; Maruszczyk Karol; Płonka Ludwik; Sojka Augustyn; Stanchły Aleksander; Sławański Józef I; Sławański Józef II; Sławik Władysław; Wojtasik Paweł; Zok Augustyn; Zok Juliusz;
Babienica: Badura Piotr; Góral Adolf; Kabus Ryszard; Kosmała Piotr; Ogrodnik Franciszek; Opuchlik Jan;
Lubsza: Golasz Adolf; Golasz Paweł; Gorol Jan; Irek Antoni; Kozok Wilhelm; Kucz Stanisław; Mańka Michał; Meizner Jan; Ogaza Piotr; Opiełka Edward; Szudej Ludwik; Wilczek Franciszek
Ligota Woźnicka: Gorol Jan; Jantos Franciszek
Kamienica: Biadacz Jan; Froch Paweł; Garus Wincenty; Golaś Oton; Gorol Jan; Komorowicz Józef; Lubos Wiktor; Maruszczyk Paweł; Matyl Wawrzyniec; Rzepka Paweł; Rzeźniczek Jan; Rzeźniczek Paweł I; Wojsyk Józef; Wojsyk Rudolf; Zdrzałek Alfred;
Kamieńskie Młyny: Klyta Jan II; Lipiński Jan; Slezok Edward; Ślęzok Jan; Ślęzok Józef
Piasek: Fuchs Paweł; Gamza Augustyn; Langosz Ludwik; Magnuski Jan; Mazur Wincenty; Sojka Grzegorz; Sojka Józef; Strzewiczek Jacek.
Tekst: Piotr Kalinowski
