Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies klikając przycisk Ustawienia. Aby dowiedzieć się więcej zachęcamy do zapoznania się z Polityką Cookies oraz Polityką Prywatności.
Ustawienia

Szanujemy Twoją prywatność. Możesz zmienić ustawienia cookies lub zaakceptować je wszystkie. W dowolnym momencie możesz dokonać zmiany swoich ustawień.

Niezbędne pliki cookies służą do prawidłowego funkcjonowania strony internetowej i umożliwiają Ci komfortowe korzystanie z oferowanych przez nas usług.

Pliki cookies odpowiadają na podejmowane przez Ciebie działania w celu m.in. dostosowania Twoich ustawień preferencji prywatności, logowania czy wypełniania formularzy. Dzięki plikom cookies strona, z której korzystasz, może działać bez zakłóceń.

Więcej

Tego typu pliki cookies umożliwiają stronie internetowej zapamiętanie wprowadzonych przez Ciebie ustawień oraz personalizację określonych funkcjonalności czy prezentowanych treści.

Dzięki tym plikom cookies możemy zapewnić Ci większy komfort korzystania z funkcjonalności naszej strony poprzez dopasowanie jej do Twoich indywidualnych preferencji. Wyrażenie zgody na funkcjonalne i personalizacyjne pliki cookies gwarantuje dostępność większej ilości funkcji na stronie.

Więcej

Analityczne pliki cookies pomagają nam rozwijać się i dostosowywać do Twoich potrzeb.

Cookies analityczne pozwalają na uzyskanie informacji w zakresie wykorzystywania witryny internetowej, miejsca oraz częstotliwości, z jaką odwiedzane są nasze serwisy www. Dane pozwalają nam na ocenę naszych serwisów internetowych pod względem ich popularności wśród użytkowników. Zgromadzone informacje są przetwarzane w formie zanonimizowanej. Wyrażenie zgody na analityczne pliki cookies gwarantuje dostępność wszystkich funkcjonalności.

Więcej

Dzięki reklamowym plikom cookies prezentujemy Ci najciekawsze informacje i aktualności na stronach naszych partnerów.

Promocyjne pliki cookies służą do prezentowania Ci naszych komunikatów na podstawie analizy Twoich upodobań oraz Twoich zwyczajów dotyczących przeglądanej witryny internetowej. Treści promocyjne mogą pojawić się na stronach podmiotów trzecich lub firm będących naszymi partnerami oraz innych dostawców usług. Firmy te działają w charakterze pośredników prezentujących nasze treści w postaci wiadomości, ofert, komunikatów mediów społecznościowych.

Więcej
Piątek, 07 lutego 2025
Imieniny: Romuald, Ryszard, Teodor
pochmurno
0°C
Powróć do: strona główna

Woźnickie Bartnictwo

W przeszłości, kiedy jeszcze nie znano cukru, istniało wielkie zapotrzebowanie na miód a także wosk. Miód – wiadomo – służył nie tylko do osładzania sobie życia, ale jako lekarstwo czy do wyrobu przednich trunków. Z wosku natomiast robiono świece do kościoła a także na pańskie, czy bogatych mieszczan stoły. Pospólstwo musiało zadowolić się łojówkami. Rozbudowane było ongiś bartnictwo w okolicy Woźnik. Dwór miał swych poddanych zajmujących się tą profesją. W mieście natomiast była grupa ludzi parająca się wyłącznie pszczelarstwem. Nie wiadomo, czy istniał tu cech bartników, ale mogli oni należeć do “cechu wszelakowego rzemiosła”. Było też paru mieszczan, którzy prócz rolnictwa zajmowali się też bartnictwem. Świadczą o tym zapiski w Protokolarzach Miasta Woźniki:

Rok 1488 – Piotr sprzedał stawy, łączkę i las z barciami …

Rok 1547 – Marcin Tynior sprzedał dom, dwie kwarty roli i barć Maciejowi Kuczale

Rok 1558 – Barć, co Gieczek kupił od Czagla samego, dał sobie zapisać, by nie miał jakiejś trudności

Rok 1560 – Blazek oddała 7 pczoły nakosczol (7 pni pszczół na kościół) …

Rok 1567 – Marcin Gardziel sprzedał dobrowolnie barć Drzymale, bratu swemu …

Rok 1569 - … na remont szpicy kościoła … od Dziada czerwony złoty, co daje jako płat od pszczół …. Wojciech Dziad płatu po 14 groszy polskich od 7 pszczół …

Parę słów wyjaśnienia. Posługując się obecnymi określeniami, w tych wypadkach barć nie oznaczała pojedynczego ula, ale całą pasiekę. Bartnikowi przysługiwał Borek, tu zwany Barcią, w którym była kopa drzew zdatnych do dziania barci. Bartnik dział je na wysokości 20 stóp. Może nie wszystkie te drzewa miały barcie, a także nie wszystkie barcie były zasiedlone pszczołami. Często do takiego Borku należał też stawek.

Dlaczego jednak drążono barcie na wysokości powyżej 6 m?

Odpowiedź jest prosta – niedźwiedzie. Za takim przysmakiem nie ciężko mu się było wspiąć na tę wysokość, gdzie jednak dostępu do niego broniła samobitnia – wiszący ciężki kloc drewna. Niedźwiedź odpychał przeszkadzającą mu kłodę, która ruchem wahadła powracała i uderzała zwierzę tym boleśniej, im silniej była odpychana. W końcu amator miodu albo spadał z drzewa, albo kapitulował.

Odpowiedź, gdzie koncentrowała się większość tych barci otrzymujemy dopiero w r 1603: “…Barcz na Pieniadzu mianowiccie y ląki miedzy samsiady tak iako gini bartodzieie trzymaim…”

Na Pieniądzu, gdzie już lasu nie uświadczysz, były wtenczas jeszcze jego resztki. Tam też były Łąki Bartne (1620).

Jeszcze roku pańskiego 1618 – “…kwarta roli i barcz na Pieniądzu przezwiskiem Pogorzały…” Ale już w 1636 “…wyznał Jan Czaglik z dobrym a czerstwym i jasnym umysłem swoim, że sprzedał niwkę roli, która się pomienia z dawna Bartna…”

Po przejściu tych ziem po panowanie pruskie (1742) władze w Berlinie zakazywały dziania barci, gdyż przeznaczano na to najdorodniejsze drzewa. Zresztą w roku 1756 został koło Boronowa odstrzelony ostatni niedźwiedź w nizinnej części Śląska. Nie znano jeszcze nowoczesnych uli, więc kloce z drewna z wydłubanymi w nich barciami ustawiano koło domów. Nie znaczy to jednak, że ustało bartnictwo leśne. Józef Lompa zanotował, że w 1860 barć (Borek) w lesie miejskim posiadał jeszcze Jan Nawrat.

W okresie międzywojennym nadal zdarzało się dzianie barci przez bezrobotnych. Ostatnią z nich wydrążono podczas drugiej wojny światowej na Kuźniku nad Małą Panwią. Była raczej utajniana przed władzami, by nie oddawać z niej kontyngentu.

Tekst: Edward Goszyk

Włącz powiadomienia WebPush
Dziękujemy, teraz zawsze będziesz na bieżąco!
Przeglądasz tę stronę w trybie offline.
Przeglądasz tę stronę w trybie online.